HAKARET SUÇU

Hakaret suçu Türk Ceza Kanunu’nda Şerefe Karşı Suçlar başlığı altında 125. ve 131. maddeler arasında düzenlenmiştir. Hakaret suçunun tanımı muhtemelen, bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek ya da sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırmak şeklinde yapılacaktır.

Hakaret Suçu ve Özellikleri

Suç, mağdurun itibarını korumaya yöneliktir. Suç, hakaret fiiliyle işlenir; suç, tehlike hukukuna aykırı olarak nitelendirilir. Suçun oluşması için mağdurun rencide olması gerekmediği gibi, bu konuda bir fonksiyon değerlendirmesi yapmak da mümkün değildir. Hakaret suçunun faili yalnızca gerçek kişiler olabilirken, mağdur gerçek ya da tüzel kişiler olabilir. Suçtan zarar görenin ölmüş bir kişi olması halinde ise Türk Ceza Kanunu’nun 130. maddesinde düzenlenen kişinin hatırasına hakaret suçu oluşur.

Hakaret Suçu Kapsamına Giren Fiiller

Hakaret suçunu oluşturacak fiilleri yönetmelikte tek tek saymak mümkün değildir. Öncelikle suçun tanımına göre, mağdurun onur ve saygınlığını rencide eden, sövme niteliği taşıyan veya somut bir fiil ya da olgu isnat etmek suretiyle işlenen her türlü fiil hakaret suçunu oluşturabilir.

Hakaret suçu, bir kişinin gerçek bir yüksek niteliğinden bahsedilerek de işlenebilir. Örneğin, görme engelli bir kişiye yönelik olarak “Körmüş, ne olmuş yani” şeklindeki saldırgan ifadeler de söz konusu suçu oluşturabilir.

Adli veya idari makamlar önünde yapılan yazılı veya sözlü görev, iddia ve savunmalar kapsamında kişiler hakkında somut isnatlarda bulunulması halinde hakaret suçundan ceza verilmez. Bununla birlikte, iddia ve değerlendirmelerin öncelikle gerçek ve somut verilere dayanması ve uyuşmazlıkla ilişkilendirilmesi gerekmektedir.

Politikacılar, futbolcular, sanatçılar ve diğerleri gibi kamuya mal olmuş kişilere yönelik eleştiri ve farklı söylemler de yabancı kişilere göre daha aşırı olabilir. Aşırı eleştiri olarak nitelendirilebilecek ifadeler hakaret teşkil etmez. Aynı şekilde, kaba ve nezaketsiz davranışlar ve küfrü temsil eden söylemler de hakaret suçunu oluşturmaz.

Bir kişinin siyasi ideolojisine, laik olmayan inançlarına veya felsefi fikirlerine karşı saldırgan ifadeler de hakaret suçu kapsamındadır.

Hakaret Suçunun Müştekinin Yokluğunda İşlenmesi

Hakaret suçu, mağdurun yüzüne karşı işlenebileceği gibi, çeşitli iletişim araçlarının kullanılması suretiyle de işlenebilir. İletişim araçlarının kullanılması suretiyle işlenen hakaret suçunda, hakaretin mağdura gösterilmesi yeterlidir, bu şekilde işlenen hakaretler yüze karşı işlenen hakaretler gibidir.

Mağdurun yokluğunda, fail tarafından yapılan hakaretin yönetmeliğe aykırı olduğundan emin olmak amacıyla en az 3 kişiye hakaret öğretilmelidir. Aşağıda listelediğimiz üç kişi failden ayrıdır ve hakaret suçunun gerçekleşmesi için hepsine aynı anda öğretilmesi veya aynı yerde bulunmaları gerekmez.

Hakaret Suçunun Cezası

Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden ya da sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Hakaretin, mağdura yöneltilmiş sesli, yazılı veya görüntülü bir iletişim programı vasıtasıyla yapılması halinde de aynı cezaya hükmolunur.

Hakaret suçunun kamu görevlisine karşı görevinden dolayı, laiklik dışındaki siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından dolayı, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı veya kişinin mensup olduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden dolayı işlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir aydan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunur. Hakaret suçuna tehdit suçunun eşlik etmesi halinde, tehdit suçu için de ayrı bir ceza verilebilir.

Hakaret suçunun alenen, örneğin cami avlusunda bağırmak suretiyle işlenmesi halinde verilecek ceza altıda bir oranında artırılır.

Hakaret suçunun haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi halinde verilecek ceza üçte bire kadar indirilebileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Bu suçun kasten yaralama suçuna tepki olarak işlenmesi halinde kişiye ceza verilmez.

Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde, olayın niteliğine göre, her bir olay veya çok sayıda olaydan biri için verilecek ceza üçte bire kadar indirilebilir veya cezadan vazgeçilebilir.

Ölen bir kişinin hatırasına en az üç kişinin tanık olacağı şekilde hakaret eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Hakaret alenen yapılırsa, ceza altıda bir oranında artırılır. Cansız bir bireyin bedenini veya kemiklerini kısmen veya tamamen ortadan kaldıran veya beden veya kemikler üzerinde saldırgan bir eylemde bulunan kişi, üç aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Hakaret suçundan yapılacak yargılama sonucunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı da verilebilir. Mağdurun uğradığı maddi bir zarar varsa, bu zararın giderilmesi koşuluyla fail hakkında da hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Bu kararın alındığından emin olmak için, mağdurun uğradığı manevi zararın telafi edilmesi gerekli değildir.

Hakaret Suçunda Eleştiri ve Zamanaşımı

Hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulmasında, kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu hariç olmak üzere, mağdurun eleştirisi esas alınacaktır. Eleştiri süresi, mağdurun hakareti öğrendiği tarihten itibaren 6 aydır. Mağdur bu süre içinde şikâyette bulunmazsa, bu suçtan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılamaz. Mağdurun şikayetçi olmadan önce ölmesi veya suçun ölenin hatırasına karşı işlenmesi halinde; ölenin üstsoy ve altsoyu, ikinci dereceye kadar kan ve kayın hısımları, eşi veya kardeşleri tarafından şikayette bulunulabilir.

Hakaret suçu ile ilgili yapılacak yargılamalarda konu ile ilgili eğitim almış bir avukat tarafından temsil edilmeniz sizin yararınıza olacaktır.

Hakaret Suçuna İlişkin Yargıtay Kararları

“Bir fiilin hakaret olup olmadığı bazı durumlarda görecelidir ve zamana, yere ve duruma göre değişebilir. Kamu görevlilerine veya sivil kişilere yöneltilen her türlü ağır eleştiri veya rencide edici sözlerin hakaret suçu kapsamında değerlendirilmemesi, sözlerin açıkça somut bir fiil veya olgu isnadı veya sövme, onur, şeref ve saygınlığı rencide edici nitelikte olması gerekir.

Sanığın olay günü müştekiye söylediği kabul edilen “terbiyesizlik yapma, hıyarlık yapma, insansan gel yüzüme söyle” şeklindeki sözleri genellikle saygınlığı rencide edici boyutta değildir, muhatabin saygi ve haysi̇yeti̇ni̇ renci̇de edi̇ci̇, kaba ve nezaketsi̇z davranişlar i̇le hakaret suçunun unsurlarinin oluşmadiği gözeti̇lmeden, kabul edi̇lmeyen ve i̇lgi̇li̇ görülmeyen gerekçelerle mahkumi̇yet karari veri̇lmesi̇ mevzuata ve saniğa aykiridir.. müdafiinin temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden tebliğnameye aykırı olarak HÜKMÜN BOZULMASINA, oybirliği ile karar verildi, …..” Adalet Divanı 18. Ceza Dairesi 2017/8129 E., 2018/14490 Okay.

“TCK’nın 125/1 maddesi uyarınca gıyapta hakaret suçunun en az üç kişinin huzurunda işlenmesi gerektiği, sanık …’in iddianamede belirtilen hakaret içeren sözleri müştekilere karşı tanıkların huzurunda söylediği Mahkemece kabul edilmiş ise de …. ve …, katılan … “sanık iddianamede belirtilen hakaretleri eşimin huzurunda ve tanıklar … ve …”, tanık … ve …”, tanık … …”, tanık … ve …’ın huzurunda yapmıştır. “iddianamede yer alan hakaret içerikli ifadeleri her zaman benim yanımda ve çeşitli işçilerin yanında kullanmaktadır” şeklindeki beyanları karşısında, işletme bünyesinde çalışan personelin beyanları dikkate alınmış, eylemde muvazaa unsurunun oluşup oluşmadığı araştırılmadan ve gerekçesinde tartışılmadan eksik inceleme ve yetersiz gerekçe ile mahkûmiyet kararı verilmiştir…..

Kanuna aykırı ve sanık …’ın temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden tebliğnameye uygun olarak HÜKÜMLERİN BOZULMASINA oybirliği ile karar verildi.…….” Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2016/4005 E., 2018/2719 Okay.