İŞ DAVALARINDA ARABULUCULUK

İş Mahkemeleri Kanunu, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ya da tazminatı talebiyle işçi veya işveren tarafından dava açılabilmesi için arabuluculuk sürecinin tamamlanmış olması gerektiğini belirtmektedir. Aynı durum işe iade davaları için de geçerlidir. Bu yazıda iş davalarında arabuluculuk süreci incelenecektir.

İş Davalarında Arabuluculuk Yükümlülüğü

Arabuluculuğa başvurulması gerekirken, arabuluculuğa başvurulmadan veya başvurulduktan sonra dava açıldığında, dava şartı yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilir. Arabuluculuk süreci işletilmeden iş davası açarsanız para ve zaman kaybedersiniz. Mağdur olmamak için deneyimli bir iş avukatına danışın. Arabuluculuk aşamasındaki haklarınız hakkında daha fazla bilgiyi İstifa Eden İşçinin Hakları ve İşverenin Hakları başlıklı yazılarımızı okuyarak öğrenebilirsiniz.

Hangi durumlarda arabuluculuk zorunlu hale gelir?

• Kıdem Tazminatı Davaları
• İhbar tazminatından doğan davalar
• Eski Hale Getirme Davası
• Fazla mesai ücretlerinden kaynaklanan davalar
• Yeni Sendikal Tazminat Vakaları
• Ücret Alacaklarından Kaynaklanan Davalar
• Yıllık izin ücretlerinden kaynaklanan davalar
• Boşta Geçen Zaman Tazminat Talepleri
• İstihdam Dışı Tazminat: Ortaya Çıkan Vakalar
• Kötü Niyet Tazminatından Kaynaklanan Davalar
• Ücret Alacaklarından Kaynaklanan Davaların Kalan Süresi
• Ayrımcılık Davaları için Tazminat
• Yemek ve seyahat ücretlerinden kaynaklanan davalar
• Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücretlerinden Kaynaklanan Davalar
• İkramiyeler ve prim ödemeleri davalara yol açabilir

Zorunlu Arabuluculuk tüm davaları kapsamamaktadır

• Meslek Hastalığı Maddi Tazminat Talepleri
• Meslek Hastalığından Kaynaklanan Manevi Tazminat Talepleri
• Meslek Hastalığına Bağlı Maluliyet Oranı ve İş Göremezlik Tahmini
• İş Kazalarından Kaynaklanan Maddi Tazminat Davaları
• İş Kazalarından Kaynaklanan Manevi Tazminat Talepleri
• İş kazalarından kaynaklanan maluliyet ve iş göremezlik oranları
• İş Yaralanmalarından Kaynaklanan Maluliyet Oranlarına İlişkin İtiraz
• İş Kazalarında İşverenler ve Diğer Kusurlu Kişiler İçin Rücu Davaları
• Hizmet Tespit Davası

Arabuluculuk Yetkisi – Yetkiye İtiraz

Arabuluculuğa karşı çıkan taraflardan birinin (veya arabulucuya karşı çıkıyorlarsa her iki tarafın) ikametgâhı bilinmiyorsa, talep hukuk mahkemesine yapılmalıdır. Arabulucunun kendi başına yetki incelemesi yapmasına izin verilmez. Karşı taraf, ilk toplantıya kadar itirazla ilgili belgeleri sunarak itiraz edebilir. İtirazın kabul edilmesi halinde başvurucu, karardan itibaren bir hafta içinde yetkili mercie başvurabilir. Başvurunun yetkisiz büroya teslim edildiği tarih, başvurunun yetkili büroya teslim edildiği tarih olarak kabul edilecektir.

İş uyuşmazlıkları durumunda arabuluculuk talep edebilirsiniz.

İş davaları için arabuluculuk süreci, hükümet tarafından yetkilendirilmiş bir arabuluculuk bürosuna sunulan bir dilekçe ile başlar. Bu dilekçeyi siz veya avukatınız doldurabilirsiniz. Önemi nedeniyle bu süreci bir avukatın yürütmesi önemlidir. İş arabuluculuğu başvuru formunda tüm tarafların adları, soyadları veya unvanları, adresleri, iletişim bilgileri ve başvurucunun talep ettiği haklar yer alır.

Arabuluculuk dilekçenizde belirli hakları talep etmiyorsanız zaten arabuluculuk şartını yerine getirmişsiniz demektir. Bunları dava yoluyla talep edemezsiniz. Unuttunuz, vazgeçtiniz ya da dilekçeyi yazmadığınızı bilmiyorsunuz diye haklarınız ortadan kalkmaz. Taleplerinizi yazmadıysanız arabuluculuğa yeniden başlamanız gerekecektir. Bunu yaptığınız takdirde mahkeme arabuluculuk sürecine konu olmayan alacakları kabul etmeyecektir.

Başvuru dilekçesinde dava konusu bir durum nedeniyle arabuluculuk talep edildiğinin belirtilmesi önemlidir. Bu durumda arabulucu ücret talep edemez. Masrafları Bakanlık tarafından karşılanır.

İş davalarında Arabuluculuk Başvuru Süresi

Arabulucuya başvururken önemli olan tek şey tazminat talepleridir. Başka herhangi bir madde için arabulucuya başvurma konusunda herhangi bir zaman sınırlaması yoktur.

Mahkeme veya arabuluculuk yoluyla işe iade talebinde bulunmak istiyorsanız, fesih bildiriminizi aldıktan sonra bir ay içinde arabulucuyla iletişime geçmelisiniz. Bu süre içinde arabuluculuk sürecini başlatmazsanız, işe iade talebiniz reddedilecektir. İşe iade talebinizin fesihten itibaren bir ay içinde arabulucuya bildirilmesi gerekir. Ardından, son tutanağı imzaladıktan sonraki iki hafta içinde davanızı açmanız gerekecektir. Buna uymamanız halinde işe iade talebiniz reddedilecektir.

İş Davalarında Arabuluculuk

Gerekirse bu süre bir hafta uzatılabilir. Taraflardan sadece birinin gelmemesi halinde süreç sona erecektir. Taraflardan sadece birinin toplantıya katılmaması halinde süreç sonlandırılacaktır. Her iki taraf da gelmedikleri takdirde yargılama masraflarından sorumlu olacaktır.

Arabuluculuk sırasında belirli noktalarda anlaşabilir veya anlaşamayabilirsiniz. Nihai tutanak üzerinde anlaşmaya varılan ve varılamayan noktaları listeleyecektir.

İş uyuşmazlıklarında arabulucunun ücretini kim öder?

Arabuluculuğun zorunlu olduğu durumlarda taraflar arabulucuya herhangi bir ücret ödemez. Bazı durumlarda ücret taraflar arasında eşit olarak paylaştırılabilir. Arabuluculuk Ücret Tarifesi her yıl güncellenir. Arabuluculuk ücretini hesaplamak için saat ve toplantı sayısı kullanılır. Arabuluculuk masrafları taraflardan biri tarafından karşılanabilir.

Arabuluculuk Toplantıları veya Dava Süreci Sırasında Tarafların Uzlaşması

Arabulucu, bir anlaşmaya varılması halinde bir uzlaşma anlaşması hazırlayacaktır. Anlaşmaya uyulmaması halinde hukuk mahkemesi bu belgeye icra edilebilirlik belgesi verebilir ve icra takibi başlatabilir. Üzerinde anlaşmaya varılan konularla ilgili olarak açılan davalar reddedilmelidir.

Anlaşma sağlanamazsa arabuluculuk tutanağı ile birlikte ücret alacakları için 5 yıl, işe iade talepleri için 2 hafta içinde dava açılabilir. Arabuluculuk oturumlarında elde edilen belgeler ve diğer bilgiler gizli kalır. Aksi kararlaştırılmadıkça mahkemede kullanılamazlar.

Uzlaşmaya varılamaması halinde arabuluculuk veya dava sürecinde sizi bir avukatın temsil etmesi avantajlıdır.

Arabuluculuğa İlişkin Yargıtay Kararları

“Somut olayda, Aşağıdakiler nasıl kullanılacağına dair bazı örneklerdir. İlk Derece Mahkemesi Dava usulden reddedilmiştir: Davacı Vekilinin Asıl nüshayı ibraz etmediğiArabulucu tarafından onaylı nüshanın kabuledilmediği, Son dakikaDavacı vekilinin01/10/2019 tarihli duruşmada davacı vekiline tanınan süreye riayet edilm ediğini açıklamıştır. Mahkememiz Uyap son dakika aslını 08.05.10.2019 tarihinde dosyaya göndermiştir.Örneğin “için hatalı” derseniz, “için” kelimesinin hatalı olduğu anlamına gelir. İlk Derece Mahkemesince Uyapdikkate alınmadan yazılmak suretiyle karar verilmesibozmayı gerektirmiş kayıtlarda hata olmuştur.”( Yargıtay kararı. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 14.09.2020 tarih ve 2020/5449 E. sayılı kararı)