KENTSEL DÖNÜŞÜM NEDİR?

Kentsel dönüşüm hakkında en sık sorduğunuz soruların yanıtlarını bulun.

Kentsel dönüşüm projeleri neyi amaçlıyor?

Hem kamu hem de özel sektör tarafından yürütülen kentsel dönüşüm projeleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yönetilmektedir. TOKİ bu alandaki en önemli aktörlerden biridir. Ülkemizdeki kentsel dönüşümlerin aşağıdaki ana hedefleri vardır:

• Çöküntü gecekondu alanlarının dönüştürülmesi.
• Doğal afetlere karşı koruma sağlamak,
• Düşük gelirli ve terk edilmiş mahallelerin soylulaştırılması
• İş merkezlerini verimli hale getirmek
• Şehirlerin yüzünü tanıtmak
• Korunan alanların korunması

Kentsel dönüşüm planı bu ve diğer amaçlar için kullanılabilir. Bu dönüşüm her zaman gerekli değildir. Amaç yeni şehirler yaratmak değil, olumsuz yönlerini ortadan kaldırmaktır. Kentlerde vatandaşların haklarının ve sosyal dokunun korunması önemlidir. Bu bağlamda dönüşen alanların kent sakinleri için ekonomik bir dezavantaj yaratmaması gerekir.

Kentsel Dönüşüm faaliyetlerini kimler gerçekleştirebilir

Ülkemizde yönetim kentsel dönüşümden sorumludur. Buna yenileme, yeniden inşa etme ve yeni bir kimlik kazandırma da dahildir. Bu bağlamda sorumluluk Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na aittir. Kanun ayrıca belediyelere de kentsel dönüşüm faaliyetlerini gerçekleştirme yetkisi vermektedir. Mali kısıtlamalar nedeniyle, kat malikleri nadiren kentsel alanlarını dönüştürme imkanına sahiptir. Sık sık duyduğumuz yap-işlet-devret projeleri gibi kamu-özel sektör ortaklıkları da mümkündür.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kentsel Dönüşüm Sürecinde Nasıl Bir Rol Oynuyor?

Bu bakanlık, tehlikeli binaların belirlenmesi, yıkım süreci, kamulaştırma prosedürü gibi birçok görev ve yetkiye sahiptir. Bu bakanlık, tehlikeli binaların belirlenmesi, yıkım süreci, kamulaştırma süreci, etkilenenleri bilgilendirme görevi, kira yardımı miktarının belirlenmesi ve belirli idari organların yetkilendirilmesi gibi birçok görev ve yetkiye sahiptir.

Güvensiz bina nedir?

Kentsel dönüşüm projeleri, afet veya diğer olağanüstü durumlarda toplumu korumak için tasarlanmıştır. Tehlikeli binaları tespit ederken hemen harekete geçmek önemlidir. Riskli binalar, kullanım ömrünü tamamlamış veya yıkılma riski taşıyan binalardır. İlgili yönetmeliğe göre riskli binalar tespit edilir.

Riskli Bina Yönetmeliği nedir?

Öncelikle hangi binaların riskli bina tespitinden etkileneceği tanımlanmaktadır. Bu kapsamda genellikle kütüphaneler, ibadethaneler ve konutlar gibi kamusal alanlar riskli bina tanımına tabi tutulmaktadır. Yönetmeliğe göre, inşaatı devam eden ancak iskân edilmemiş binalar ile bütünlüğü bozulmuş binalar riskli yapı tanımına girmiyor.

Riskli binaları tespit etmek için nasıl bir prosedür izlenir?

Hangi binanın riskli olduğunun tespiti için bina malikleri veya kanuni temsilcileri ilgili bakanlıklara resmi talepte bulunabilir. İdare gerekli görürse kendiliğinden karar verebilir. Belirtilmemiştir, ancak mülkiyetin paylaşılması halinde oybirliği veya oy çokluğu aranması kanunun amacına aykırı olacaktır. Yasa bir malikin talepte bulunmasına izin vermelidir. Müşterek mülkiyete rağmen, bir talebin kabulü yine de gereklidir. Diğer maliklerin onayı sizin yaşam hakkınızı etkilememelidir. Bina bir kat mülkiyeti ise, her kat mülkiyeti ve irtifak hakkı sahibinin bir değerlendirme talep etmesine izin verilmelidir. Kimse talepte bulunmazsa, ilgili bakanlık herhangi bir talep olmaksızın risk altındaki bir bina hakkında karar verebilir. Tapuda, binanın tehlikeli olarak tanımlandığı belirtilir. İlgili taraflar aynı fikirde değilse, itiraz etmek için 15 gün süreleri vardır. Teknik komite itirazı inceleyecek ve karara bağlayacaktır. İtiraz tapu dairesine veya yetkili bakanlık idaresine yapılır. Teknik heyet itirazı reddederse, başvuru sahibi konuyu mahkemeye taşıyabilir.

Riskli Yapı Sorgulaması Nasıl Yapılır?

Güvenli olmayan bir yapının tüm hak sahiplerine bildirilmesi gerekir. Tapuyu elinde bulunduran belediye ilgilenenlere bilgi verebilir. Ayrıca ilgili bakanlıkların müdürlükleri ile de iletişime geçebilirsiniz. Bu konular e-Devlet veya tapu verileri üzerinden de sorgulanabilir.

Riskli bina satılabilir mi?

Binanın riskli olduğu tespit edildikten sonra beyanlar hanesine şerh düşülür. Mülkün değeri bu şerhten olumsuz etkilenecektir. Bunu yasaklayan bir kanun yoktur. Riskli olan binalar satılabilir.

Riskli binaların yıkımı için süreç nedir?

Kanun uyarınca riskli görülen binalarda hızlı bir şekilde karar alınabilmesi için üçte iki çoğunluk gerekmektedir. Belirli bir binanın kaderine karar vermek için üçte iki çoğunluk gereklidir. Güçlendirme veya yıkım ana seçeneklerden ikisidir. Güçlendirme ancak kararın teknik olarak uygulanabilir olması halinde mümkündür. Yıkılması gereken binaların güçlendirilmesi bir seçenek değildir. Bina sahibi güvenli olmayan binanın yıkılmasını kabul etmelidir. Bina sahibinin yıkımı zamanında tamamlayamaması halinde ilgili bakanlık prosedürü devralacaktır. Bina sahibinin yıkımı tamamlamak için en az 60 takvim günü süresi vardır. Bina hala kullanımdaysa kiracılar ve mal sahipleri bilgilendirilecektir.

Devlet kentsel dönüşümü destekliyor mu?

Söylediğimiz gibi, mal sahibinin rızası çok önemlidir. Ancak idare tarafından yapılan yıkımlar istisnadır. Bu bağlamda devlet maliklerin rızasını almaya çalışır. Bu bağlamda devlet anlaşmadan etkilenen kişilere teşvik ve yardım sağlıyor.

Kentsel Dönüşüm kira yardımı yapıyor mu?

Kira yardımı, bir binayı tahliye etmek isteyenlere sağlanan yardımlardan biridir. İdare tarafından belirlenen zaman dilimi içinde bir karar verilmesi halinde devlet kira yardımı sunacaktır.

Kentsel dönüşümü desteklemek için kira yardımı dışında başka yardımlar da var mı?

Kredi, faiz desteği ve kira yardımı gibi başka yardımlar, teşvikler ve destekler de sağlanabilmektedir. Bazı durumlarda vergi, harç ya da diğer ücretlerden muafiyetler sağlanabilmektedir.

Kentsel dönüşüm kira yardımının şartları nelerdir?

Kanunda, bina sahiplerine, kiracılara ve binada ikamet eden sınırlı ayni hak sahiplerine kira yardımı yapılabileceği belirtilmektedir. Kentsel dönüşüme giren binanın maliki, kiracısı veya sınırlı ayni hak sahibi olmanız gerekmektedir. Ayrıca tahliye konusunda anlaşmaya varılmış olmalıdır. Aynı koşullar geçici konut ve iş yeri tahsisi için de geçerlidir.

Kentsel Dönüşüm kapsamında kaç ay kiraya hak kazanabilirim?

Yapılan son değişikliklere göre riskli alan dışında bulunan bir binanın yıkılması durumunda 18 ay boyunca kira yardımı devam edecektir. Binanın riskli alanda olması durumunda ise kira süresi ilgili kurum tarafından belirlenecek ve 48 ay ile sınırlandırılacaktır. Bu yardımlardan sadece şartları sağlayanlar faydalanabilir. Sağlanacak yardım miktarını sorumlu bakanlık belirler. Kira yardımı, geçici konut veya iş yeri tahsisi ile de değiştirilebilir.

Kentsel Dönüşüm Kira Yardımına Nasıl Başvurulur?

Bina yüksek riskli alanda yer alıyorsa, yıkım tarihinden itibaren bir yıl veya tahliye tarihinden itibaren üç ay içinde kira yardımı başvurusu yapılmalıdır.

Kentsel Dönüşüm Kredisi Destekleri Nelerdir?

Yasaya uygun kredi yardımını örneklendirmek için aşağıdaki örnekleri kullanabilirsiniz:

• Kamulaştırma nedeniyle tahliye edilen veya yıkılan binaların sahipleri, kiracıları ve hak sahipleri ayrı bir hesaptan kredi alabilirler.
• Kendi evinizi veya iş yerinizi satın almak için de borç para alabilirsiniz.
• Afet sonrası yardım, yoksul ve düşük gelirli ev sahipleri için düşük gelirli kredileri içerebilir.
• Özel bir fon, yıkılması gerekmeyen binalar için güçlendirme kredileri sağlayabilir.

Kentsel Dönüşüm Kredisi hesaplanırken dikkate alınan faktörler nelerdir?

Yukarıda bahsedilen hesap özel proje hesaplarıdır. Özel proje hesabı hak sahiplerine faizsiz kredi sağlamak için de kullanılabilmektedir.

Kentsel Dönüşüm Kredisi Ödeme Planı Nedir?

Her koşulda genel geçer bir ödeme planı uygulanması mümkün değildir. Geri ödeme planı kredinin türüne, faiz oranına ve süresine göre belirlenir.

Kentsel dönüşüm için en iyi yerler nerelerdir?

Yukarıda kentsel dönüşümün amaçlarını özetledik ve en önemlisinin doğal afetlere ve diğer ekstrem durumlara dayanıklı yapılar oluşturmak olduğunu vurguladık. Kentsel dönüşüm, ülke genelinde tehdit oluşturan tüm binalar için geçerlidir. Kentsel dönüşüm, bir binaya yeni bir görünüm kazandırmak gibi devlet tarafından yürütülen güzelleştirme veya yenileme çalışmalarını da içerebilir.

İstanbul Kentsel Dönüşüm ile İlgileniyor musunuz?

İstanbul, Türkiye’nin en büyük şehridir ve her ilçesinden fay hatları geçmektedir. Her ilçede kentsel dönüşüme ihtiyaç duyan yüz binlerce bina bulunuyor. 1999 depreminden bu yana yerel yönetimler onlarca ve binlerce binayı dönüştürdü. İstanbul, başlangıcından bu yana şehrin kentleşmesine aktif olarak katılmıştır. Daha projeler tamamlanmadan şehir yenilerini hazırlamaktadır. İstanbul bir dönüşümden geçmeye devam ediyor.

Kentsel Dönüşüm Sorgulaması Nasıl Yapılır?

Binanızın bu programın bir parçası olup olmadığını öğrenmek istiyorsanız, ilgili belediye veya bakanlık departmanına başvurun.

Gürültü kirliliği ile ilgili yazımıza da bakabilirsiniz.