SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK YASASI

Son birkaç yılda iş kazalarında önemli bir artış olmuştur. Birçok kişi bir iş kazası sonrasında ne olacağının farkında değil. Bu yazımızda iş kazası sonucu Sosyal Güvenlik Kurumu’nun Sürekli İş Göremezlik Yardımını açıklayacağız.

Sürekli İş Göremezlik Yardımının Koşulları

İş kazası geçiren işçiler sürekli iş göremezlik geliri alma hakkına sahiptir. Kurum, koşulların yerine getirilmesi halinde iş kazası geçiren bir işçiye bu geliri verebilir. Vefat eden işçinin ailesi de bu yardımdan faydalanabilir. Gelire hak kazanabilmek için çalışma gücünüzün en az %10’unu kaybetmiş olmanız gerekir. Oranı Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından onaylanan sağlık kurulları belirler. Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu bu raporlara dayanarak maluliyet oranlarını ve meslekte kazanma gücü kayıplarını hesaplar.

Sosyal Güvenlik Kurumu iş kazası geçiren bir sigortalıya maaş bağlayabilmek için sadece iki koşulu kabul etmektedir. İş kazası ya zihinsel ya da fiziksel bir yaralanma ile sonuçlanmalıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu, yukarıda da belirtildiği gibi, zararın en az %10 olduğunu tespit etmelidir. Eğer koşullar yerine getirilirse, işçi ücretini alır. Kurum gerekli tüm incelemeleri üç ay içinde tamamlar. Zarar gören işçinin itiraz hakkı vardır. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu meslekte kazanma gücü kaybını hesaplar.

Kalıcı maluliyet kararı çıkması durumunda işçi gelir almaya devam edebilir. İşçi işini bırakmak zorunda değildir. İşçi, ödeneğe hak kazanmak için belirli bir süre boyunca herhangi bir prim ödemek zorunda değildir. İş kazası geçiren sigortalı bir işçiye koşullar yerine getirilirse maaş ödenebilir.

Zaman içinde kurumun kazanç kapasitesinin azalması ya da artması halinde yeniden hesaplama yapılması gerekmektedir. Bu durumda, zaman içinde kurumun kazanç kapasitesi %10 eşiğinin altına düşerse veya yeni tedaviler nedeniyle gelir durdurulacaktır. Kayıp büyürse, gelir duracaktır.

SGK’nın belirli koşulları vardır.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun bir ücret ödeyebilmesi için belirli koşulları yerine getirmesi gerekir. Sigortalı çalışan öncelikle bir iş kazası geçirmiş olmalıdır. Bir kazanın “iş kazası” sayılabilmesi için SSGSSK’nın 13. maddesindeki şartları da taşıması gerekir.

İş kazası buna bir örnektir. İş yerinde meydana gelen kazalar kapsam dahilindedir. Bir başka örnek de iş kazasıdır. Kazanın iş yerinde meydana gelmesi gerekmez. Sigortalı, işveren tarafından verilen talimat ve emirlere uygun olarak görevini yerine getirmelidir. Bir kaza meydana gelirse bu yeterlidir. Hizmet akdi, çalışan ile işveren arasında var olan ilişkiyi kapsamalıdır. Bir hizmet sözleşmesinde çalışan, işverenin emir ve talimatlarına uygun olarak iş yapmak zorundadır. İş kazası geçiren sigortasız çalışanlara, kazanın iş kazası olarak kabul edilmesi koşuluyla maaş ödenecektir. İş kazaları, çalışanın işvereni tarafından sağlanan hizmetleri kullanırken meydana gelen kazaları içerir.

Meslek hastalığı aylığının maliyeti nedir?

Sosyal Güvenlik Kurumu, doğrudan iş kazası sonucu bağlanan sürekli iş göremezlik ödeneğini iki kategoriye ayırmaktadır. İş kazası nedeniyle meslekte kazanma gücünü %100 kaybeden işçiler sürekli iş göremezlik ödeneği almaya hak kazanırlar. Kazanma gücü kaybı yüzde 10 ile yüzde 100 arasında ise ancak bundan fazla değilse sigortalı işçi kısmi sürekli iş göremezlik ödeneği alacaktır.

SGK, SGK’nın hesaplamasında iş gücü kaybını dikkate alacaktır. Tam ve kalıcı maluliyet durumunda sigortalı %70 oranında yardım alır. Kalıcı maluliyeti yüzde 100’den az olan kişiler kalıcı kısmi maluliyet yardımı alma hakkına sahiptir. Sürekli kısmi iş göremezlik ödeneklerinin hesaplanması ilk olarak yüzde 100 üzerinden çarpılarak yapılır. Bunu, engellilik derecesine göre doğru yüzde takip eder.

İş kazası nedeniyle başka bir kişinin yardımına ihtiyaç duyması halinde sigortalı işçiye ödenen ödenek %85’ten az olamaz. Diğer makalelerimizde iş kazası tazminatının nasıl hesaplanacağı hakkında bilgi bulabilirsiniz.

Sürekli iş göremezlik ödeneğimi ne zaman alırım?

Sigortalı çalışamadığı günler için geçici iş göremezlik ödeneği alır. Geçici ödenekten sonra kalıcı bir sakatlık tespit edilmesi veya belirlenmesi durumunda, maaş bir sonraki ayın başında başlar. Örneğin, geçici iş göremezlik ödenekleri 21 Aralık’ta sona eriyorsa, maaş ödemeleri 1 Ocak’tan itibaren başlayacaktır.

Bazı durumlarda, bir iş kazası yardımların doğrudan ödenmesini gerektirebilir. Bu durumlarda maaş, kazayı takip eden ilk gün ödenmeye başlayacaktır.

Sürekli iş göremezlik geliri ne zaman sona erer?

Aylık alan bir kişi takip muayenesi talep edebilir ya da kurum bunu talep edebilir. Kurumun muayenesi sonucunda maluliyet oranı yükselirse, sigortalı işçinin geliri yeniden hesaplanmalıdır. Eğer maluliyet oranı aylık bağlanması için gerekli olan eşiğin altına düşerse, sigortalı işçinin geliri azalacaktır.

Kurumun yazılı talebine rağmen muayeneye gitmeyen sigortalı işçinin maaşı bir sonraki ayın başında kesilir.

İşçinin maaşı kontrolün yapıldığı günden itibaren geri ödenir. Bu tarihten itibaren 3 ay içinde kontrol muayenesine giren ve sürekli iş göremezliği devam eden işçinin geliri, kesintinin yapıldığı tarihten itibaren geri alınır.

İşçinin tedavisi devam ediyorsa geliri kesilecektir. İşçi ilk işe başladığında maaşı etkilenmez. Ancak, doktor tedavinin bittiğini ve işçinin geri dönmesine izin verildiğini bildirmeden önce çalışmaya başlarsa etkilenecektir.

İşten Kalıcı Maluliyet Talebi

Sürekli iş göremezlik tespiti talebinde bulunmak için yaşadığınız yerdeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne başvurmanız gerekmektedir. Başvurunun işleme alınabilmesi için bazı belgelerin temin edilmesi gerekmektedir. Kurum sizden dilekçe, iş kazası raporu ve varsa işyeri giriş sağlık belgesi ile epikriz belgesi, askerlik terhis belgesi veya muafiyet belgesi isteyecektir.

Sürekli İş Göremezlik Gelirine İlişkin Yargıtay Kararları

Karar 1

“Mahkemece davacıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanmasına karar verilmiş ise de, kaza tarihinden sonraki aybaşından itibaren gelir bağlanmasına ilişkin bir karar verilmemesi usul ve yasaya aykırı olacaktır.
sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 3. maddesi yollamasıyla HMK’nın 438. maddesi uyarınca hükmün onanması gerekmiştir.
Sonuç: 18.09.2019 tarihinde, (2) numaralı bentte yer alan “tarihinden itibaren” ibaresinin “kaza tarihinden sonraki ayın birinci günü olan 01.02.2003 tarihinden itibaren” şeklinde değiştirilmesine oybirliği ile karar verilmiştir. Aşağıda yazılı temyiz harcının davalı tarafından ödenmesi gerekecektir. ….”

yargıtay 10. Hukuk Dairesi (2019/191 E.)

Karar 2

Mahkemenin kararı, Adli Tıp Kurumu 3. İhtisas Kurulu’nun 29.08.2016 tarihli raporuna dayandırılmış ve raporda davacının kalıcı sakatlık oranının %27 olduğu tespit edilmiştir. Bu tür davalarda iş kazasının meydana geldiğinin tespit edilmesi çok önemlidir. Davacılar, kazanın işle ilgili olduğunu kabul eden bir mahkeme veya kurumdan resmi bir karar olmadan kalıcı sakatlık derecesini belirleyemezler. Mahkeme, davalı kuruma olayın kendileri tarafından kabul edilip edilmediğini soracaktır.

Mahkemenin kararı usul ve yasaya aykırıdır.

yargıtay 10. Hukuk Dairesi. 2017/544 E.