TAM YETKİ DAVASI

Tam yargı davası nedir?

Tam yargı davası, idarenin eylem ve işlemlerinden doğan zararların tazmini için açılan bir davadır. Türk İdare Hukukunda tam yargı davasına tazminat davası da denilmektedir. Danıştay da tam yargı davalarında bu yaklaşımı benimsemektedir. İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun bazı maddelerinde de tazminat davasına atıfta bulunulmaktadır. Tam yargı davalarında hâkim, idari eylem veya işlemin hukuka aykırı olup olmadığını tespit eder. Bu da tarafların durumları değerlendirilerek yapılır.

Tam Yargı Davasının Özellikleri

Dava dilekçesinde davacının Türk Lirası cinsinden miktar belirtmesi gerekmektedir. Kanunda yapılan son değişikliklere göre, kanun koyucu davacıya dava dilekçesinde belirttiği miktarı kesin hükme kadar artırma seçeneği tanımıştır.

Tam yargı davaları ile iptal davaları birbirinden farklı şeylerdir. Tam yargı davaları idari işlemler için de açılabilir. Ayrıca, idari davalarda veya idari sözleşmelerde de açılabilirler. Davacının kişisel, doğrudan bir hak ihlaline uğraması gerekmektedir. İptal davalarında ise menfaat ihlali yeterlidir.

Tam yargı davaları, davacıların ihlal edilen haklarını korumak için tasarlanmıştır. İptal davaları ise hukuk sistemini korumak için kullanılır.

Tam yargı davası açmak için gerekçeler nelerdir?

Eğitim ve sağlık gibi hizmetlerin tam, zamanında, doğru vb. şekilde sunulmaması idarenin kusurudur. İdarenin bu hatadan sorumlu tutulabilmesi için zarar ile idari eylem arasında illiyet bağı olması gerekir. Gece geç saatlerde sokakta yürüyen bir kişi, rögar kapaklarının değiştirilmek üzere sökülmesi ve yerine yenisinin konulmaması ve herhangi bir uyarı levhasının bulunmaması halinde kanalizasyona düşebilir.

Kusursuz Sorumluluk: İdare, bazı kusursuz sorumluluk hallerinin yanı sıra kamu hizmetlerinin sağlanması sırasında ortaya çıkan zararlardan da sorumludur. En yaygın olanı sosyal risktir. Şehrin merkezindeki yetersiz altyapı, yağmurun bir sonucu olarak evlerin sular altında kalmasına yol açabilir. İdare tarafından yapılan bir işlemin durdurulması için, örneğin haksız ecrimisil tahakkuk ettirildiğinde, idari işlemin iptali için dava açılmalıdır.

Tam yargı davası açmak için azami süre ne kadardır?

Türk İdare Hukuku’na göre tam yargı davası açma süresi, idarenin zarara yol açan eylem veya işleminden doğan zararın açıkça anlaşıldığı tarihtir.

• İdari eylem ler İdare aleyhine dava açmadan önce, idare tarafından haklarının ihlal edildiğini düşünenlerin bu eylemleri yazılı olarak bildirmeleri veya haklarının başka bir şekilde yerine getirilmesini talep etmeleri gerekmektedir. Bunu, bu eylemleri ilk öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl içinde ve her halükarda beş yıl içinde yapmalıdırlar. İdare talebi kısmen veya tamamen reddedebilir. Ret kararı kendisine tebliğ edilen kişi 60 gün içinde mahkemeye şikayette bulunmalıdır. İdarenin 60 gün içinde cevap verme zorunluluğu yoktur. Bu durumda sürenin dolduğu tarihte talep reddedilmiş sayılır. 60 gün içinde tam yargı davası açılabilir.
• İdari eylemler Genel olarak, bir idari eylemin bildirimini aldıktan sonra dava açmak için 60 gününüz vardır. Vergi mahkemelerinin 30 günlük bir süresi vardır. Bazı durumlarda idari işlemlerin niteliği ve amacı nedeniyle dava açma süresi özel kanunlarla belirlenir. Bu durumlarda, idare dava açmak için özel süreyi açıkça belirtmelidir. Bazı durumlarda, idari işleme itiraz etmek için bir üst makama başvurulur. Bir kişinin haklarını kaybetmeden önce dava açabilmesi için 60 gün içinde bir üst makamdan ya da üst makam yoksa işlemi yapan makamdan yeni, değiştirilmiş ya da tamamen farklı bir işlem yapmasını talep etmesi gerekir. Bu talep, halihazırda başlamış olan tüm idari davaları askıya alacaktır. İdare 60 takvim günü içinde cevap vermezse, talep reddedilmiş sayılır. Bu durumda dava açma süresi yeniden başlar.
• Evliliğin iptali Aşağıdakiler, başka birini işe almayı düşünmenizin nedenlerinden bazılarıdır İlk açılan ; Haklarınızı kaybettiyseniz, iptal davası açabilirsiniz. Bu dava sonuçlanırsa, tebligatı veya kararı aldıktan sonra 60 takvim günü içinde tam yargı davası açabilirsiniz.

Devlete, belediye idaresine karşı tazminat davalarına bakmaya yetkili mahkemeler

Yetkili mahkeme: İdari sözleşmeleri imzalayan idarelerin bulunduğu yerlerdeki idare mahkemeleri yetkilidir.

İdare mahkemeleri, özel kanunlarla özel olarak hariç tutulmadıkları sürece yargı yetkisine sahiptir. Danıştay Kanunu’nda belirtilen aşağıdaki hallerde Danıştay ilk derece mahkemesi olabilir. Bunlar

-Başkanlık kararları,

-Cumhurbaşkanı Tarafından Çıkarılan Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri Dışındaki Düzenleyici İşlemler

-Bakanlıklar, Kamu Kurumları veya Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları tarafından çıkarılan ve ülke genelinde uygulanan yönetmelikler.

Danıştay İdari Dairesi veya İdari İşler Kurulu kararlarına dayanılarak uygulanan eylem ve işlemler.

Birden fazla idare mahkemesi veya vergi mahkemesinin görev alanına giren konular

Danıştay, tahkim öngörülmeyen kamu hizmeti ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan her türlü iptal, tam yargı ve idari davaları karara bağlayacaktır.

Devlet, Belediye veya İdare Aleyhine Ne Zaman Tazminat Davası Açılabilir?

Zarara neden olan işlem, eylem veya zararın, tarihinden başlayarak tam olarak bilinmesi esastır.

İdari yargıda dava açılabilmesi için, hakları ihlal edilen kişinin, eylemi öğrendiği tarihten itibaren bir yıl içinde, ihlali idareye yazılı olarak bildirmesi gerekir. Bildirim her halükarda eylemin gerçekleştiği tarihten itibaren beş yıl içinde yapılmalıdır. İdarenin başvuruyu reddetmesinin ardından, kişi kararın kendisine ulaşmasından itibaren 60 takvim günü içinde tam yargı davası açabilir. İdarenin 60 gün içinde cevap vermemesi halinde başvuru reddedilmiş sayılacaktır. İkinci 60 günlük süre ret tarihinden itibaren başlayacaktır.

İstisna olarak, tam yargı davası idari yargı mercii dışında başka bir yargı merciinde de açılabilir. Başvurunun adli yargı merciinde görev yönünden reddedilmesi halinde, öncelikle idari yargı merciine başvurulmasına gerek yoktur.

İptal ve tam yargı davası birlikte açılabilir mi?

Tazminat talebi söz konusu ise, iptal davası ile birlikte tam yargı davası da açılabilir. Ancak kişi iptal davası sonuçlandıktan sonra ayrı bir dava açabilir.

Tam yargı kararı alındığında İdareye başvuru zorunluluğu Birleştirilmiş bir standart var mı?

İdareye başvurmadan tam yargı davası açmak mümkün değildir. Hakları ihlal edilen bir kişi öncelikle idareye başvurmalıdır. Bu başvuru idare tarafından reddedilebilir. Kişi tebligatı aldığı tarihten itibaren 60 gün içinde tam yargı davası açabilir.

Tam yargı davası türleri nelerdir?

Tam yargı davalarının idare hukukunda ayırt edici bir özelliği vardır. İdarenin hukuka aykırı işlemleri hukuka uygun bir şekilde yaptırıma bağlanır. Tam yargı davaları, idarenin eylem ve işlemlerinden kaynaklanan zararların parasal ya da malvarlığı değeri olarak nasıl ortaya çıktığına göre de değişebilmektedir. Nitekim tam yargı davaları vergi davası, tazminat davası ya da istirdat davası olarak açılabilmektedir. Vergi mahkemesi önünde açılan bazı davalar, iptal davaları ile karıştırılabilmektedir.

İdare mahkemelerinde tam yargı davası açılabilmesi için, davanın idare mahkemelerinde açılmasından itibaren 60 gün veya vergi mahkemelerinde açılmasından itibaren 30 gün içinde tebliğ edilmiş olması gerekir. Bu bir zaman aşımı süresi değil, hak düşürücü süredir. Genel olarak tüm idari kararlara karşı tam yargı davası açılırken bu süreler göz önünde bulundurulmalıdır.